Phỏng vấn – Cứ năm người thì có một người có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Điều này có thể phòng tránh bằng các biện pháp cơ bản nhưng hiệu quả như giảm 5% cân nặng và tập luyện thể dục thể thao.

Bác sĩ nội tiết và dinh dưỡng của bệnh viện Bichat tại Paris, giáo sư Bosin Hasel là người điều phối mặt  lâm sàng và điều trị của văn bằng tiếng Pháp chế độ ăn và dinh dưỡng. Ông cũng cộng tác với một đại học y khoa để tạo ra kênh Youtube PuMS (Vì một sức khỏe tốt hơn). Kênh sức khỏe này có mục tiêu đưa ra thông tin đáng tin cậy 100% và các lời khuyên để thực hiện hằng ngày.

Đái tháo đường type 2 là một căn bệnh đang gia tăng trên toàn thế giới, cũng như tại Pháp. Hiện nay, tỉ lệ dân số mắc đái tháo đường và số người có nguy cơ mắc đái tháo đường tại đất nước của chúng ta là bao nhiêu ?

Trên thực tế, 5% dân số Pháp mắc đái tháo dường và ước tính có 20 đến 30% dân số có nguy cơ mắc đái tháo đường trong tương lai. Nhưng tất nhiên, điều này tùy thuộc vào độ tuổi. Nếu bạn trên 50 tuổi và có các yếu tố phù hợp, nguy cơ mắc đái tháo đường của bạn trong vòng 10 năm tới sẽ rất cao so với khi bạn 30 tuổi.

Đâu là các yếu tố thuận lợi của mắc đái tháo đường ?

Đầu tiên là tiền căn gia đình. Nếu một thành viên trong gia đình bạn ở hàng thứ nhất (cha, mẹ, anh, chị em) mắc đái tháo đường, bạn có nguy cơ mắc trong tương lai rất cao. Nếu bạn là phụ nữ và đã từng có đái tháo đường thai kì, tức là trong khi bạn mang thai, ban cũng có nguy cơ cao mắc đái tháo đường khi lớn tuổi. Số đo vòng bụng với giá trị lớn hơn 94 cm ở nam và 80 cm ở nữ cũng là một yếu tố nguy cơ. Nó phản ánh sự hiện diện của mỡ nội tạng, loại mỡ nằm sâu trong ổ bụng và là một yếu tố nguy cơ lớn của đái tháo đường. Hơn nữa nếu sự béo bụng này đi kèm với tăng triglycerid, tăng nhẹ huyết áp và chỉ số cholesterol tốt thấp ; các yếu tố này càng chỉ ra rằng mỡ xấu trong đã ảnh hưởng đến sức khỏe. Đây được gọi là hội chứng chuyển hóa, là một yếu tố thuận lợi của việc phát sinh bệnh đái tháo đường type 2 và các bệnh tim mạch. Cuối cùng, việc ăn ít trái cây và rau xanh và ít vận động làm tăng tỉ lệ mắc đái tháo đường. Các thông số về sự lành mạnh trong lối sống được khai thác và tính toán thành một thang điểm nguy cơ, như thang điểm Findrisc, đưa ra một số câu hỏi cho bạn và tính toán nguy cơ mắc đái tháo đường của bạn trong vòng 10 năm tiếp theo.

Bạn không nên nghĩ rằng việc tiêu thụ đường như một gia vị là nguyên nhân gây ra đái tháo đường, dù rằng căn bệnh này đặc trưng bởi sự tăng chỉ số đường trong máu…

Dĩ nhiên, tiêu thụ thức ăn chứa đường góp phần tăng nguy cơ đái tháo đường, nhưng đây không phải là nguyên nhân. Cũng giống như chúng ta biết rằng việc tiêu thụ nước ngọt hay thức uống có đường làm tăng béo bụng, và cũng làm tăng nguy cơ đái tháo đường. Nhưng nhìn chung, không phải vì bạn ăn bánh ngọt hoặc kem là nguyên nhân của việc tăng đường trong máu. Những chất lưu thông trong dòng máu là kết quả của sự biến đổi  thức ăn trong cơ thể. Ở những người đái tháo đường type 2, đường huyết, là tên gọi của chỉ số đường trong máu, tăng do nguyên nhân đề kháng insulin. Insuin, một hormone sản xuất bởi tuyến tụy, tác động lên gan để ngăn sự sản xuất đường quá mức và ưu tiên sử dụng chúng cho cơ bắp. Dưới sự có mặt của đề kháng insulin, hormone này không đủ ngăn chặn gan sản xuất và do đó đường không được cơ bắp tiêu thụ.

Liệu chúng ta có thể phòng tránh mắc đái tháo đường ở những người có nguy cơ cao không ?

Ở những người tiền đái tháo đường, nghĩa là đường huyết khi đói cao hơn 1 gram trên lít, chúng ta có hiểu rõ rằng lối sống và chế độ ăn lành mạnh và hợp lý sẽ giảm gần 60% nguy cơ mắc đái tháo đường trong vòng 2 năm tới.

Để chống lại đái tháo đường, chế độ ăn Địa trung hải là một trong những chế độ ăn rất được ưa chuông vì không cần kiêng bất cứ loại  thực phẩm nào.

Nên chọn chế độ ăn kiêng nào ?

Đầu tiên, một chế độ ăn giảm calo để giảm cân nặng khoảng 5%. Đây không phải là điều quá khó khăn. Nếu bạn muốn giảm nhiều cân nặng hơn, bạn cần biết rằng việc này làm thay đổi thói quen sống của bạn rất nhiều để cân bằng cuộc sống. Nếu bạn có thể làm được thì rất tốt. Nhưng điều này có thể không phù hợp với tất cả mọi người. Chú ý phải mục tiêu đề ra phải thực tế : nếu bạn đang có ý định giảm cân, bạn cần chắn chắn vì quyết tâm chỉ giúp chúng ta được 20% ! Nếu chúng ta dựa hoàng toàn vào ý chí của bản thân, cân nặng sẽ có nguy cơ tăng giảm không ổn định. Nói chung, tốt nhất là chỉ cần đạt được những thay đổi lối sống nhỏ giúp giảm 5% cân năng, nhưng chúng ta có thể duy trì bằng kỷ luật lâu dài. Trong trường hợp béo phì, tôi khuyên nên tìm đến các bác sĩ chuyên gia. Họ có thể kê những đơn thuốc hỗ trợ giảm cân như một điều trị kèm theo hoặc đề nghị một phương pháp điều trị khác hoặc phẫu thuật.

Có một chế độ ăn kiêng nào được khuyến cáo không ?

Đơn giản nhất là thực hiện chế độ ăn Địa trung hải. Đây là chế độ ăn rất được ưa chuộng vì nó không kiêng hoàn toàn bất cứ nhóm thực phẩm nào, chứa cả những thức ăn béo và ngon miệng. Chế độ ăn DASH, được tạo ra để điều trị tăng huyết áp cũng là một lựa chọn tốt. Chế độ ăn này chú ý đến kali, magne và canxi. Cuối cùng, ăn chay cũng là một phương pháp nhìn chung hữu ích. Ba chế độ ăn này rất thú vị để xây dựng những bữa ăn hằng ngày nhiều chất xơ.

Ngoài chế độ ăn kiêng, có còn các lối sống, chế độ ăn lành mạnh nào nên được áp dụng không ?

Tập luyện thể chất. Nhưng cần chú ý, để đạt được hiệu quả cao, các bài tập phải được lên xây dựng hợp lý. Đó là những hoạt động về sức bền, cường độ trung bình, kéo dài ít nhất 2 giờ rưỡi mỗi tuần. Các bài tập phải làm cơ thể hụt hơi nhẹ. Nghĩa là chúng ta không thể hát nhưng vẫn có thể nói chuyện. Cần lặp lại các hoạt động thể chất này 4 đến 5 lần mỗi tuần. Và khi tôi nói đến việc xây dựng lịch tập, chúng cần phải được tính toán kĩ lưỡng, vì chúng ta có thể tập luyện quá nhẹ so vơi khả năng của mình. Máy tập xe đạp là một bài tập một, tất nhiên là trừ khi bạn bị rối loạn thăng bằng nặng. Nếu bạn không có bệnh lí đặc biệt nào, bạn có thể tập luyện một mình, Tất nhiên, sẽ tốt hơn nếu bạn có những buổi tập phù hợp với huấn luyện viên.